Übungssätze (auswendig zu lernen!):
Namo tassa
bhagavato arahato sammāsambuddhassa!
Verehrung ihm, dem Erhabenen, dem Heiligen, dem vollkommen Erwachten!
Buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi
Zum Erhabenen zur Zuflucht gehe ich
Dhammaṃ saraṇaṃ gacchāmi
Zur Lehre zur Zuflucht gehe ich
Saṅghaṃ saraṇaṃ gacchāmi
Zur Gemeinschaft zur Zuflucht gehe ich
Dīghā jāgarato ratti,
Lang dem Wachenden die Nacht,
dīghaṃ santassa yojanaṃ
lang dem Müden die Meile,
dīgho bālānaṃ saṃsāro
lang dem Törichten der Weltenlauf,
saddhammaṃ avijānataṃ.
dem die wahre Lehre nicht Kennenden.
Divā tapati ādicco, rattiṃ ābhāti candimā,
Bei Tage glänzt die Sonne, in der Nacht scheint der Mond,
sannaddho khattiyo tapati, jhāyī tapati brāhmaṇo,
bewaffnet der Krieger glänzt, meditierend glänzt der Brahmane,
atha sabbaṃ ahorattiṃ buddho tapati tejasā.
aber die ganze Tag und Nacht der Buddha glänzt durch den Glanz.
Idha nandati pecca nandati
Hier freut sich nach dem Tode freut sich
kata-puñño ubhayattha nandati
getan habend Verdienstliches beiderseits freut er sich
puññaṃ me katan ti nandati
Verdienstliches durch mich getan worden, so freut er sich
bhiyyo nandati suggatiṃ gato.
noch mehr freut er sich den guten Gang gegangen seiend.
Anmerkungen:
namo ist N oder A von namas n = Verneigung, Verehrung;
gehört zu Wz nam = biegen, beugen, sich verneigen.
nama ist einer der wenigen Stämme auf -s , wie auch der Stamm
teja n = Glanz, Feuer, Glut, Strahl, Energie, Stärke,
Kraft; im sans wovon der I tejasā ist. (näheres
Lektion 7)
me ist I des Personalpronomen der 1. Person = durch mich, von
mir.
katan ti steht für kataṃ ti. Das Niggahītaṃ ṃ
wird umgewandelt in den Nasal der Dental-Gruppe, weil der Dental-Laut
t folgt.
saddhamma ist zusammengesetzt aus sat, pp von Wz as
(lat.: esse) = sein, also: seiend, wirklich, wahr, gut, + dhamma =
die Lehre, daher: die wahre, die gute Lehre, d.h. die Buddha-Lehre.
Übersetzung:
Verehrung ihm, dem Erhabenen, dem Heiligen, dem vollkommen Erwachten.
Ich nehme meine Zuflucht zum Buddha,
zur Lehre, zur (Mönchs-)Gemeinde.
Lang wird dem Wachenden die Nacht, lang wird dem Müden die Meile,
lang wird der Lauf durch die Wiedergeburten den Toren,
welche die wahre Lehre nicht kennen.
Am Tage leuchtet die Sonne, in der Nacht scheint der Mond,
im Waffenschmuck glänzt der Krieger, in der Meditation glänzt
der Brahmane,
aber immer, Tag und Nacht, glänzt der Buddha durch seine Macht.
Hier freut sich, nach dem Tode freut sich, in beiden Welten freut
sich, wer Gutes getan hat.
(In dem Bewusstsein) "Gutes habe ich getan", freut er sich;
mehr noch freut sich, wer zur Seligkeit gelangt ist.
Vokabeln:
ābhāti
Wz bhā = beleuchten, +
Vorsilbe ā strahlen |
gacchati Wz
gam = gehen, ppp gata = gegangen |
ādicca
m = Sonne |
gati f
= der Gang |
canda f
= Mond |
su-gati f
= der gute Gang |
khattiya m
= Krieger(-stand) |
teja n
(sans tejas) = Glanz, Feuer |
tapati Wz
tap = leuchten |
dīgha
= lang |
jāgarant
= wachend |
nandati Wz
nand = sich freuen |
a-vijānant
= nicht wissend |
saṅgha
m = Gemeinschaft |
saraṇa
n = Zuflucht |
puñña
n = gutes Werk |
puñña
= gut, verdienstvoll |
divā
= bei Tage |
kata ppp
von Wz kar = gemacht, getan |
ratti f
= die Nacht |
ahoratti f
= Tag und Nacht |
bhiyyo = mehr,
noch mehr |
pecca = nach
dem Tode |
bāla
m = der Tor, Narr, Naiver |
sannaddha
= bewaffnet |
yojana n
= Meile (etwa 7 km) |
sabba = ganz,
jeder |
jhāyin
= meditierend, in Andacht versunken |
sabbe pl
= alle |
ubhaya, ubho
= beide |
ubhayattha
= beiderseits |
santa ppp
= ermüdet, müde |
bhagavat m
= der Erhabene |
buddha
Wz budh = erwacht; Vok = der Erwachte, + Vorsilbe
sam- = ganz, völlig, + Vorsilbe sammā |
= richtig,
ganz |
|
(Es gibt im Pāli
2 Bedeutungen für santa: 1. Adj PP von sammati = beruhigt,
still, friedlich, friedvoll (ved śāntā) 2. Adj
PP von sammati = erschöpft, müde (ved śrāntā).
Oder die Abstammung von sant Adj part von atthi (ved
sāt) = seiend, existierend, vorhanden, bzw. gut, echt, redlich,
wahr.)
n- Deklination:
Substantive, deren Stamm auf -an oder -in endet, sind männlich.
Adjektive und Partizipe, deren männlicher Stamm auf -in endet, werden
wie attan dekliniert.
Beispiele: rāja = König; (unregelmäßige Deklination!),
attan m = Seele, Selbst, Ich
Außer im N hat atta(n) oft die Bedeutung "sich"
oder "sich selbst".
suci Adj = rein, sauber, blank; als m = Reinheit, sauberer
Gegenstand
|
singular
|
plural
|
N |
rājā
|
attā
|
rājāno,
rājā
|
attāno
|
G+D |
rājino,
rañño
|
attano
|
rājūnaṃ,
raññaṃ
|
attānaṃ,
attanaṃ
|
A |
rājānaṃ
|
attānaṃ,
attaṃ
|
rājāno,
rājano
|
attāno,
attano
|
I
|
rājinā,
raññā
|
attanā
|
rājūhi
|
attanehi,
attehi
|
Ab |
raññā
|
attanā
|
rājūhi
|
attanehi,
attehi
|
L |
rājini,
raññi
|
attani
|
rājūsu
|
attanesu
|
Der D steht
auch oft auf die Frage: zu welchem Zweck?, in welcher Absicht?
In diesem Fall hat der D der a-Deklination oft die Endung -aya.
Bsp.: atthāya = zum Nutzen (für), im Interesse (von)
hitāya = zum Wohle (von)
sukhāya = zum Glück, zum Wohlergehen.
nt-Deklination:
Adjektive und Partizip präsens, deren Stamm auf -nt endet, haben in
mehreren Fällen Doppelformen. Neben den eigentlichen Formen der nt-Deklination
kommen Formen nach der a-Deklination vor, so als würden die Stämme
auf -nta enden.
Bsp.: sīlavant (sīlavat) = tugendhaft, charaktervoll, gesittet
gacchant = gehend (eigentliche Endung -nta, -ntī, -ntā)
|
singular
|
plural
|
N |
sīlavā,
sīlavanto
|
sīlavanto,
sīlavantā
|
G |
sīlavato,
sīlavantassa
|
sīlavantaṃ,
sīlavantānaṃ
|
D |
sīlavato,
sīlavantassa
|
sīlavantaṃ,
sīlavantānaṃ
|
A |
sīlavantaṃ
|
sīlavanto,
sīlavante
|
I |
sīlavatā,
sīlavantena
|
sīlavantehi
|
Ab |
sīlavatā,
sīlavantā
|
sīlavantehi
|
L |
sīlavati,
sīlavante
|
sīlavantesu
|
|
|
|
N |
gacchaṃ,
gacchanto
|
gacchanto,
gacchantā
|
G |
gacchato,
gacchantassa
|
gacchataṃ,
gacchantānaṃ
|
D |
gacchato,
gacchantassa
|
gacchataṃ,
gacchantānaṃ
|
A |
gacchantaṃ
|
gacchanto,
gacchante
|
I |
gacchatā,
gacchantena
|
gacchantehi
|
Ab |
gacchatā,
gacchantā
|
gacchantehi
|
L |
gacchati,
gacchante
|
gacchantesu
|
arahat (ved
ārhat) = Heiliger, (buddh. Erlöster) hat im N sing
arahaṃ und arahā, d.h. das Wort wird entweder wie ein Partizip
oder wie ein Adjektiv dekliniert. Ursprünglich ist es das Partizip
präsens der Wz araha (sans arha) = moralisch würdig,
verdienend, wert, angemessen.
Die weibliche Form der Adjektive und Partizipe auf -ant endet auf
-atī oder -antī und flektiert nach der i-Deklination.
Das Sächliche endet im N sing und A sing auf
-aṃ oder -antaṃ, im N und A pl auf -anti oder
-antāni.
Deklination des hinweisenden Pronomens
Stamm ta- = er, sie, es oder der, die, das
|
singular |
|
m
|
f
|
n
|
N |
so
|
sā
|
taṃ
|
G+D |
tassa
|
tassā
|
tassa
|
A |
taṃ
|
taṃ
|
taṃ
|
I |
tena
|
tāya
|
tena
|
Ab |
tamhā,
tasmā
|
tāya
|
tamhā,
tasmā
|
L |
tamhi, tasmiṃ
|
tassaṃ
|
tamhi, tasmiṃ
|
|
|
|
|
|
plural
|
|
m
|
f
|
n
|
N |
te
|
tā
|
tāni
|
G+D |
tesaṃ
|
tāsaṃ
|
tesaṃ
|
A |
te
|
tā
|
tāni
|
I |
tehi
|
tāhi
|
tehi
|
Ab |
tehi
|
tāhi
|
tehi
|
L |
tesu
|
tāsu
|
tesu
|
Für taṃ
steht oft tad, wenn das folgende Wort mit einem Vokal beginnt. Der
G und D des Weiblichen lautet im sing auch tāya,
im pl auch tāsānaṃ. Die männliche und die sächliche
Form hat im G und D pl auch tesānaṃ.
Lesestück:
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa!
Buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi, Dhammaṃ saraṇaṃ
gacchāmi,
Saṅghaṃ saraṇaṃ gacchāmi.
Dīghā
jāgarato ratti, dīghaṃ santassa yojanaṃ,
dīgho bālānaṃ saṃsāro saddhammaṃ
avijānataṃ. (Dhp 60)
Divā tapati
ādicco, rattiṃ ābhāti candimā,
sanaddho khattiyo tapati, jhāyī tapati brāhmaṇo,
atha sabbaṃ ahorattiṃ buddho tapati tejasā. (Dhp 387)
Idhā nandati
pecca nandati kata-puñño ubhayattha nandati,
puññaṃ me katanti nandati, bhiyyo nandati
suggatiṃ gato. (Dhp 18)