Übungssätze aus dem Mahāparinibbānasutta:
Supaṭipanno
bhagavato sāvakasaṅgho
Gutwandelnd des Erhabenen Jüngerschaft
ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho
aufrechtwandelnd
ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho
rechten Weg wandelnd
sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho
ordnungsgemäß wandelnd
Yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha
purisapuggalā
Nämlich die vier Menschenpaare, die acht Menschenklassen,
esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuṇeyyo
diese des Erhabenen Jüngerschaft opferwürdig
pāhuṇeyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo
der Bewirtung würdig der Gaben würdig des Grußes würdig
anuttaraṃ puññakhettaṃ lokassāti.
das höchste Verdienstfeld der Welt.
Kathaṃ mayaṃ bhante mātugāme paṭipajjāmāti.
Wie wir Herr bei der Damenwelt uns verhalten?
Adassanaṃ Ānanda ti.
Nicht anschauen! Ānanda.
Dassane bhagavā sati kathaṃ paṭipajjitabban ti.
Bei Anschauen, Erhabener, seiend, wie muss man sich verhalten?
Anālāpo Ānanda ti.
Nicht anreden! Ānanda.
Ālapantena pana bhante kathaṃ paṭipajjitabban
ti.
Beim Anreden aber, Herr, wie muss man sich verhalten?
Sati Ānanda upaṭṭhāpetabbā ti.
Besonnenheit, Ānanda, muss bereit gehalten werden.
Aus dem Saṃyuttanikāya (XXII,94):
Nāhaṃ
bhikkhave lokena vivadāmi, loko ca mayā vivadati.
Nicht ich, (ihr) Mönche, mit der Welt streite; die Welt mit mir
streitet.
Na bhikkhave dhammavādī kenaci
Nicht, Mönche, Wahrheit Redender mit irgend jemand
lokasmiṃ vivadati. Yaṃ bhikkhave natthi sammataṃ
in der Welt streitet. Was, Mönche, "es ist nicht" erklärt
loke paṇḍitānaṃ, ahaṃ pi taṃ natthīti
vadāmi.
in der Welt der Weisen, ich auch das "es ist nicht" sage.
Yaṃ bhikkhave atthi sammataṃ loke paṇḍitānaṃ,
Was, Mönche, "es ist" erklärt in der Welt der
Weisen,
ahaṃ pi taṃ atthīti vadāmi.
ich auch das "es ist" sage.
Anmerkungen:
sāmīcipaṭipanno: sāmīci entspricht sammā
= richtig
āhuṇeyyo pāhuṇeyyo = ā-hav-aṇīya,
pa-ā-hav-aṇīya, Wz hu = opfern gesteigert zu
hav; aus dem so entstandenen -ava- hätte -o- eigentlich werden
sollen, statt dessen erscheint wieder die Wz hu; -eyyo statt
-īyo vermutlich im Anklang an das folgende, regelrecht gebildete
Verbal- Adjektiv (s.u.)
dakkhiṇeyyo; die Vorsilbe ā- und pa-ā- verstärken
die Bedeutung "opfern" d.h. verehrungs- und opferwürdig
dassane sati: L abs.; sati ist L des part
präs sant Wz as = seiend
ālapante ist I statt L und steht hier für
L abs.
Übersetzung:
Auf guten Wegen wandelt des Erhabenen Jüngerschaft, aufrichtig
wandelt des Erhabenen Jüngerschaft, auf rechten Wegen wandelt
des Erhabenen Jüngerschaft, ordnungsgemäßwandelt des
Erhabenen Jüngerschaft. Nämlich die vier (edlen) Menschenzweiergruppen,
die acht (edlen) Menschenklassen, diese sind des Erhabenen Jüngerschaft,
der Opfer würdig, der Bewirtung würdig, der Gaben würdig,
ehrfürchtig zu grüßen, (eben) das höchste Feld
für Verdienst in dieser Welt.
"Wie sollen wir uns, Herr, der Weiblichkeit gegenüber verhalten?"
"Nicht hinsehen Ānanda!"
"Wenn es aber zum Anschauen gekommen ist, Erhabener, wie muss
man sich dann verhalten?"
"Nicht ansprechen Ānanda!"
"Wenn es aber zu einem Gespräch gekommen ist, Herr, wie muss
man sich dann verhalten?"
"Besonnenheit muss dann bereit gehalten werden, Ānanda."
"Nicht ich,
ihr Mönche, streite mit der Welt, sondern die Welt streitet mit
mir. Wer wahr und richtig redet, der streitet mit niemandem in der
Welt. Wovon die Weisen in dieser Welt sagen es ist nicht,
davon sage auch ich es ist nicht. Wovon die Weisen in
dieser Welt sagen es ist, davon sage auch ich es
ist."
Vokabeln:
ñāya
m = Methode, System |
yuga n
= Joch, Paar |
puggala m
= Person, Individuum |
añjali
m = (ehrfürchtig) Händefalten |
mātugāma
m = Damenwelt, Weiblichkeit(-en) |
khetta n
= Feld |
dassana n
= Hinschauen |
ālāpa
m = Gespräch, Unterhaltung |
ālapati
Wz lap = plappern + ā = anreden |
uju = gerade,
aufrecht |
paṇḍita
m = Weiser, Gelehrter |
yadidaṃ
= nämlich |
sāvaka
m = Hörer, Schüler, Jünger |
dhammavādin
= einer, der wahr, recht redet |
upaṭṭhāti
Wz ṭhā = stehen + upa = aufstehen, erscheinen |
upaṭṭhāpeti
Kaus = machen, dass etwas erscheint, aufrichten |
vivadati
Wz vad = reden + vi- = auseinanderreden d.h. streiten |
sammata
ppp von sammaññati Wz man = meinen
+ sam = zusammen, übereinstimmend meinen, erklären,
billigen |
paṭipajjati
Wz pad + paṭi = 1 gelangen(nach), hingelangen 2
Methode/Weg folgen |
paṭipanna
= ppp = ~ habend |
|
Konjugation
der Verbal-Adjektive:
Um auszudrücken, was getan werden soll, muss oder kann, bilden
die Verben durch Anfügung von -tabba oder -anīya oder -aṇīya
oder -ya an die Wz, die Verbal-Adjektive (-tabba auch mit dem
Bindevokal i an den Präsensstamm).
Vor -ya verwandeln die Wz, die auf -a auslauten, dieses in
e und verdoppeln das y.
Beispiele:
ramati Wz ram = sich freuen > ramanīya = das, worüber
man sich freuen muss, d.h. entzückend
karoti Wz kar = machen > karaṇīya = was getan
werden muss, die Pflicht, oder einer, dem etwas getan werden muss
pibati Wz pā = trinken > panīya = was getrunken
werden kann, d.h. Getränk, flüssige Speise
dakkhiṇāti von dakkhiṇā f = Opferlohn,
Gabe, Gebühr (an Brahmānen) d.h. Gaben darreichen, Honorar
geben
dakkhiṇeyya = einer, dem Gaben gereicht werden sollen
paṭipajjati Wz pad = gelangen(nach), hingelangen, (Weg,
Methode) folgen
pañipajjitabba = wie zu folgen (verfahren) ist, wie hinzugelangen
ist, wie man ...
upaṭṭhāpeti Kaus von upaṭṭhāti
= aufrichten, bereit halten
upaññhāpetabba = was aufgerichtet, bereit gehalten
werden soll / muss
añjālikaraṇīya = einer, dem Händefalten
gemacht werden soll / muss d.h. einer, der ehrfürchtigen Grußmit
Händefalten verdient
āhuṇeyya, pāhuṇeyya = unregelmäßig
gebildete Verbaladjektive s.o.!
Lesestück:
supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno
bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno
bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcipaṭipanno
sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni
aṭṭha purisapuggalā, esa bhagavato sāvakasaṅgho,
āhuṇeyyo, pāhuṇeyyo, dakkhiṇeyyo, añjālikaraṇīyo
anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
Kathaṃ mayaṃ bhante mātugāme paṭipajjāmā
ti. Adassanaṃ Ānanda ti.
Dassane bhagavā sati kathaṃ paṭipajjitabbanti.
Anālāpo Ānanda ti.
Ālapantena pana bhante kathaṃ paṭipajjitabban ti.
Sati Ānanda upaṭṭhāpetabbāti.
Nāhaṃ bhikkhave, lokena vivadāmi, loko ca mayā
vivadati.
Na bhikkhave dhammavādī kenaci lokasmiṃ vivadati. Yaṃ
bhikkhave natthi sammataṃ loke paṇḍitānaṃ,
ahaṃ pi taṃ natthīti vadāmi.
Yaṃ bhikkhave atthi sammataṃ loke paṇḍitānaṃ,
ahaṃ pi taṃ atthīti vadāmi.